Anadolu’nun güneydoğu kıyısında, bugünkü Ayaş kasabasının olduğu yerde, antik dönemin Kilikia Tracheia (Dağlık Kilikia) Bölgesi’nde bulunan Eliaussa Sebaste kenti Geç Helenistik Dönemde (MÖ II.-I.) kurulmuş olup Roma imparatorluk ve Erken Hıristiyanlık dönemlerinde en parlak devrini yaşamış. Kentin gelişip zenginleşmesi, gerek doğal bir liman olan stratejik konumundan gerekse tarım alanında ve Eliaussa adından anlaşılacağı gibi özellikle zeytin yetiştirmekteki üstünlüğünden ileri gelmiş. Her ne kadar Pompeus’un korsan tehlikesini ortadan kaldırmasıyla başlayan barış dönemi kentin gelişmesine yardımcı olmuşsa da en önemli etken İmparator Augustus döneminde Kapadokia Kralı Arkelaos’un buraya yerleşmesi olmuş ve İmparatorun kayırması sonucunda kent Sebaste adını almış.
Bu Bizans kentinin MS 7. yüzyılda kesin olarak ortadan kalkması doğal nedenlerle, belki bir deprem ve özellikle limanın kumla örtülmesi sonucunda olmuş.