MEM Û ZİN
Mir Abdal Camii olarak isimlendirilen medrese 1437 yılında Cizre Azizan Beyi Emir Abdullah ibn Abdillah Seyfettin Boti tarafından yapılmıştır. Mescit ve İdare odalarının bir kısmı ayaktadır. Şair ve yazar Şeyh Ahmed Hani tarafından manzum olarak kaleme alınmış aşk hikâyesinin kahramanları Mem u Zin ile bu aşkın engelleyicisi olan Bekir’in türbeleri caminin güney bölümü bodrum katındadır.
KIRMIZI MEDRESE VE ŞEYH AHMET EL-CEZERİ TÜRBESİ
Kırmızı Medrese 15. yüzyılda Cizre Azizan Beyi II. Şeref tarafından yaptırılmıştır. Kırmızı tuğlalardan yapıldığı için “Medresetul Hamra” olarak adlandırılır. Mescit, idare, öğrenci, öğretmen bölümleri ile külliyeden oluşmuştur. Medrese içinde türbesi bulunan Şeyh Ahmet El-Cezeri 1404-1479 yılları arasında yaşamış ünlü bir şairdir.
CİZRE ULU CAMİ VE KAPI TOKMAĞI
Cizre’nin İslam’ı kabul etmesiyle 639 yılında kiliseden camiye çevrilmiştir. Abbasiler döneminde cami yıktırılıp, onarımdan geçirilmiştir. 1160 yılında Cizre Beyi Baz Şah’ın oğlu Al Sencer tarafından yeniden yaptırılmıştır. 1156 da dört köşe inşa edilen minaresi 1945-1946 ve 1971 yıllarında iki kez onarım görmüştür. Cizre Ulu Camii kapılarında bulunan Ebul-İz’in yaptırdığı ünlü ejder figürlerinden biri İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi’nde sergilenmektedir.
CİZRE MÜZESİ
Arkeolojik ve etnografik eserlerin bulunduğu Cizre Müzesi 1996 yılında kurulmuştur. Müzede Guti, Med, Asur, Babil, İslam İmparatorluğu, Emevi, Abbasi, Selçuklu, Azizan, Zengi, Rum, Arap ve Osmanlı dönemine ait eserler bulunmaktadır.
HZ. NUH TÜRBESİ
Kur’an, Tevrat ve İncil’de adı tufan olayı ile geçen Nuh, tufan sonunda gemisi Cudi Dağı’na inmiş (Kur’an, Hud Suresi, ayet 44) Cizre’yi kurup Cizre’de vefat etmiştir. Peygamberler arasında en çok yaşayan ve en çok sıkıntı çekendir. Peygamberlerin soyu, Adem’den sonra “baba” olarak ondan ve 3 oğlu Ham, Sam ve Yafes’ten türemiştir. Asıl adı Abdulgaffar olup, yeni baba anlamında Nuh, Nova adları verilmiştir. Nuh Peygamber’e ithaf edilen türbe, Nuh Camiinin güney kısmında caminin bodrumundadır.
Cizre Kalesi
Cizre şehir merkezinde Dicle Nehri kenarında kurulmuş olan kale, dış kale ve iç kaleden oluşmaktadır. Kalıntılardan Roma ve Bizans döneminden itibaren yapım süreci takip edilebilen kale Selçuklu ve Cizre Beyleri döneminde aldığı şekliyle gelebilmiştir.
-Kasrik (Han Mahmut) Köprüsü(16.yy) : Şırnak iline bağlı Belde olan ve Cizreye 15 km uzaklıkta bulunan Kasrik (Meşeiçi) köprüsü buradadır.Bu köprünün Cizre beyi Emir Muhammet tarafından ikince kez onarıldığı ve ilk temellerinin Guti lerden kaldığı söylenmektedir.