Yassıhöyük (Gordion) Frigya'nın başkenti. Arkeolojik kazılar yerleşim tarihinin Erken Bronz Çağı’na (M.Ö 3000) kadar uzandığını gösteriyor. Tarihçi Herodot ve coğrafyacı Strabon’a göre Frigler Avrupalı bir kavimdi ve büyük olasılıkla M.Ö 1200’lerde Trakya üzerinden Anadolu’ya yayılmışlar ve Anadolu topraklarında ilk siyasal birliklerini M.Ö 750 yıllarında kurmuşlardı. Bilinen ilk kralları başkente de adını verin Gordias’dı. Gordias’ın oğlu Midas'ın ünü ise ülkesinin sınırlarını aşıp Batı Anadolu’daki Yunan kentlerine hatta kıta Yunanistan’ın kadar ulaşmıştı. Başta Eskişehir, Afyon, Ankara ve Sakarya civarında yerleşen Frigler daha sonra Kütahya’dan Kızılırmak’a Ankara’dan Denizli’ye kadar olan bölgede güçlü bir uygarlık kurmuşlar. Midas tahta geçtiğinde önce güneydoğusundaki Asurlular ve özellikle kıta Yunanistan’ı ile iyi ilişkilerini geliştirir. Gordion kazılarında ele geçen Yunan çanak-çömlekleri bu ilişkiyi belgeler. Bu parlak dönemin ardından M.Ö 700 yıllarına doğru Kafkaslar üzerinden Doğu Anadolu’ya giren Frigler önce Urartuları etkisizleştirir, Kızılırmak’a kadar iner, Frigler’le yaptıkları savaşı kazanırlar, Frigya tamamen tahrip olur, Midas öküz kanı içerek intihar eder ve Frigler dağılır. Şehir, Büyük İskender tarafından bağımsızlığına kavuşturuluncaya kadar 6.yy ortalarından başlayarak Pers istilası altında kalır. Büyük İskender çözenin Asya fatihi olacağına inanılan kördüğümü de M.Ö 334’te Gordion’da kesmişti. Bu Helenistik dönemin ardından Roma Dönemi (M.Ö 1.yy – M.S 4.yy), son da Selçuklu Dönemi (M.S 11.yy – 13.yy) başlamıştır. Bütün bu olaylar Gordion’da 4.000 yıl gibi kısa sürede yaşanmıştır.
NASIL GİDİLİR?
Gordion, Ankara –Eskişehir Karayolunun yakınında Sakarya ve Porsuk nehirlerinin birbirlerine yaklaştıkları yerde, Polatlı’nın 18 km kuzeybatısındaki Yassıhöyük Polatlı’nın 18 km kuzeybatısında ve hem Eskişehir merkezden, hem de Ankara’dan (90 km) ulaşımı son derece kolay. Bölgede yerleşim birimi olmadığı için özel araçla gidiliyor.
GÖRÜLECEK KALINTILAR
Kent Höyüğü: 350 x 500 metre ölçüsünde yassı bir höyük durumunda Sakarya Nehri’nin hemen doğusunda. Kentsel bir kapı ile birlikte kral ailesine ait birçok yapı ve kent duvarlarına ait kalıntılar bulunmuştur. Bunların tümünün Frig Krallığı’nın parlak dönemine, yani M.Ö 725-667 dönemine ait olduğu biliniyor.
Kent Kapısı: M.Ö 8.yy’da yapılmış. Yumuşak kireç taşından 9 metre yüksekliğindeki kısmı günümüze kadar gelmiş anıtsal bir yapı. Kente asıl giriş de 9 metre genişliğinde ve 23 metre uzunluğunda üstü açık bir koridorla sağlanıyordu. Kapının iki yanındaki kulelerin kente açılan birer kapısı vardı. Tamamı kazılan kuzey avlu depo olarak kullanılıyordu. Güney avlusu ise Pers kapısının büyük güney duvarının korunması amacıyla kazılmadan bırakıldı.
Kent Merkezi: Höyüğün orta kısmı saraylara ayrılmıştı. Kerpiçten bir duvar dört yapı içeren sarayın birinci avlusunu kent kapısından ayırıyormuş. Daha kalın bir duvarsa iç avluyu muzey, batı ve güney yönlerinden çevirmiş. Olasılıkla bu duvarlar saray yapılarının doğu yönünce de uzanıyor ve böylelikle onları dışarıdan tümüyle ayırmaktaydı.
Saraylar: Birinci avludaki iki yapı birer megarondur. Megaron 2 geometrik desenli bir mozaikle döşel. Bu mozaik bilinen en eski çakıl taşı mozaik örneği ve bugün bir kısmı Gordion Müzesi’nde sergileniyor.
Megaron 3: Günümüze kadar Gordion’dan çıkarılan en önemli yapı. İç avludaki yapı Frig akropolünün en büyük binası. Yapı iki sıra ahşap direkle bir orta ve iki yan nefe ayrılmış. Arkeologlara göre orta bölüm tek kaplı ve yüksek bir salondu. Yan kısımlar ise iki katlı ahşap galeriler şeklindeydi. Megaron 3, M.Ö 8.yüzyılın ikinci yarısında inşa edilmiş en eski yapılardan biri olmalı.
Teras Yapısı: Terasın batı kesiminde her biri 11 x 14 metre ölçülerinde yan yana sıralanmış 8 adet megaron yer alır. Her birinde ortada bir ocak ve yanlarda direklerle desteklenen ahşap galeriler bulunur. Büyük olasılıkla bunlar sarayın günlük işlerinin görüldüğü yapılardı. Megaron 3’ün yanına yapılan bir merdivenle yeni oluşturulan terasa geçiş sağlanmıştır.